En Zengin %20 Gelirin Yarısını Aldı: Gelir Dağılımında Sınırlı İyileşme

Türkiye'de gelir dağılımına ilişkin 2025 yılı Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırması sonuçları açıklandı. Buna göre, en yüksek gelire sahip yüzde 20'lik kesimin toplam gelirden aldığı pay bir önceki yıla göre 0,1 puan azalarak yüzde 48,0 oldu. En düşük gelire sahip yüzde 20'lik grubun payı ise 0,1 puan artışla yüzde 6,4'e yükseldi.

Gelir eşitsizliğini ölçen Gini katsayısı 2025 yılında 0,410 olarak tahmin edildi. Bu değer, bir önceki yıla göre 0,003 puanlık sınırlı bir iyileşmeye işaret etti. Sosyal transferler hariç tutulduğunda Gini katsayısı 0,473'e yükselirken, emekli ve dul-yetim aylıkları dışındaki sosyal transferler hariç hesaplandığında 0,420 olarak gerçekleşti. Brüt gelir üzerinden hesaplanan Gini katsayısı ise 0,422 oldu.

Gelir grupları arasındaki farkı gösteren P80/P20 oranı 7,5'e, P90/P10 oranı ise 12,9'a geriledi. Bu göstergeler, üst ve alt gelir grupları arasındaki farkın önceki yıla kıyasla sınırlı da olsa azaldığını ortaya koydu.

Gelirler Nominal Olarak Hızla Arttı

Türkiye'de yıllık ortalama hanehalkı kullanılabilir geliri yüzde 76,7 artarak 662 bin 414 TL'ye yükseldi. Yıllık ortalama eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert geliri ise yüzde 77,3 artışla 332 bin 882 TL oldu.

Hanehalkı tiplerine göre en yüksek gelir, 418 bin 025 TL ile tek kişilik hanelerde görüldü. En düşük ortalama gelir ise 264 bin 413 TL ile en az bir çekirdek aile ve diğer kişilerden oluşan hanelerde kaydedildi.

Gelirin Yarısı Maaş ve Ücretlerden

Toplam gelir içinde en yüksek payı yüzde 49,7 ile maaş ve ücret gelirleri aldı. Müteşebbis gelirlerinin payı yüzde 18,3, sosyal transferlerin payı ise yüzde 18,2 olarak gerçekleşti. Sosyal transferler içinde emekli ve dul-yetim aylıklarının payı yüzde 89,3 oldu.

Eğitim ve Sektöre Göre Gelir Farkı

Eğitim düzeyi yükseldikçe gelir artışı da belirginleşti. Yıllık ortalama esas iş geliri;

Yükseköğretim mezunlarında: 566 bin 839 TL

Lise ve dengi mezunlarda: 376 bin 932 TL

Lise altı eğitimlilerde: 290 bin 323 TL

Okul bitirmeyenlerde: 183 bin 900 TL

Sektörel olarak en yüksek ortalama gelir hizmet sektöründe (426 bin 045 TL), en düşük gelir ise tarım sektöründe (237 bin 461 TL) görüldü. Yıllık artış oranı en yüksek sektör yüzde 79,0 ile inşaat oldu.

İşteki duruma göre en yüksek gelir işverenlerde kaydedildi. İşverenlerin yıllık ortalama esas iş geliri 1 milyon 204 bin 791 TL olurken, ücretli-maaşlılarda bu rakam 379 bin 047 TL olarak hesaplandı.

Bölgesel Farklar Dikkat Çekti

Bölgesel bazda en yüksek yıllık ortalama eşdeğer fert geliri 449 bin 618 TL ile Ankara (TR51) bölgesinde gerçekleşti. Ankara'yı İstanbul ve İzmir izledi. En düşük gelir ise 172 bin 552 TL ile TRB2 (Van, Muş, Bitlis, Hakkari) bölgesinde kaydedildi.

Gelir eşitsizliğinin en yüksek olduğu bölge TR71 (Kırıkkale, Aksaray, Niğde, Nevşehir, Kırşehir) olurken, en düşük eşitsizlik TRB1 (Malatya, Elazığ, Bingöl, Tunceli) bölgesinde ölçüldü.

Gelir Hareketliliği ve İstihdam

Araştırmanın panel verilerine göre, bir önceki yıl en düşük yüzde 10'luk gelir grubunda yer alanların yüzde 68,1'i aynı grupta kaldı. 2024 yılında işsiz olanların yüzde 38,7'si 2025'te çalışmaya başladı. Çalışanların ise yüzde 90,3'ü istihdamda kalmaya devam etti.